به نقل از «فرارو»

نخستین دانشجویان پزشکی دارالفنون را ببینید/ تدریس عملی در خانه بیماران انجام می‌شد

تاریخ انتشار: ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۵۴۷۵۱

در زمان ناصرالدین‌شاه بود که «میرزا تقی‌خان فراهانی» ملقب به امیرکبیر بانی راه‌اندازی نخستین مدرسه مدرن در ایران شد و اولین دانشجویان رشته پزشکی نیز از همین مدرسه فارغ‌التحصیل شدند.

به گزارش همشهری آنلاین، دارالفنون روز یکشنبه ششم دی ماه ۱۲۳۰ هجری شمسی برابر با پنجم ربیع‌الاول ۱۲۶۸ قمری، درست ۱۳ روز قبل از قتل امیرکبیر و با حضور ناصرالدین شاه، آقاخان نوری صدراعظم جدید و گروهی از دانشمندان و معلمان ایرانی و اروپایی با ۳۰ نفر شاگرد رسما شروع به‌کار کرد که تعدادی از آن‌ها دانشجویان رشته پزشکی بودند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در مدت ۴۴ سال که این مدرسه در زمان ناصرالدین شاه دایر بود، تنها ۱۲ دوره شاگرد از آن فارغ‌التحصیل شد.

از ۱۰۰ نفر ۲۰ نفر دانشجوی پزشکی بودند

مدرسه دارالفنون در خیابان معروف به ناصریه_ ناصرخسرو_واقع شده و به گواه تاریخ اولین مرکز آموزش علوم و فنون جدید در ایران بوده که شاخه پزشکی نوین درآن تدریس شده و درحقیقت نخستین دانشگاه مدرن در تاریخ ایران به شمار می‌آید. مجموع فارغ‌التحصیل‌ها تا ۱۳۰۹ قمری قریب یک هزار و یکصد نفر در رشته‌های مختلف بوده است. در دوره‌های بعد ١٠٠ نفر شاگرد پذیرفته شدند که بیست نفر از آن‌ها مربوط به رشته طب بودند.

در این باره باید گفت که هرچند فعالیت حکیمان در عرصه طب در ایران، قرن‌ها سابقه داشته، اما در اواخر دوره قاجار وضعیت بحرانی شده بود؛ پزشکان خارجی طب جدید می‌دانستند و حکیم‌های ایرانی طب سنتی و میان این علوم جدید و قدیم مرافعه، رقابت و تناقض‌های بسیار وجود داشت. تا اینکه به‌همت امیرکبیر، دارالفنون تاسیس شد و ۲ پزشک اروپایی به آموزش طب نوین به دانشجویان ایرانی پرداختند.

دروس عملی پزشکی در خانه بیماران

شاگردان رشته طب در مدرسه دارالفنون، قسمت‌های عملی را در مطب پزشکان معروف و معلمان مدرسه می‌دیدند و با آن‌ها به عیادت بیماران می‌رفتند. به علاوه بعضی از دستگاه‌های‌آزمایشگاهی، نقشه‌های طبی و تشریحی و اسکلت انسانی و مجسمه‌های مختلف از اروپا برای شاگردان تهیه شده بود. از نامه‌های به‌جا مانده از امیرکبیر و مندرجات روزنامه وقایع اتفاقیه و اسناد دیگر برمی‌آید در آغاز نام خاصی برای این واحد آموزشی در دست ساخت در نظر نگرفته بودند و از این بنا با عناوین «مدرسه، مدرسه جدید، مکتبخانه پادشاهی، تعلیم خانه، معلم خانه و مدرسه نظامیه» یاد شده است.

عکس دیگری از نخستین دانشجویان پزشکی دارالفنون

منبع: فرارو

کلیدواژه: دارالفنون قیمت طلا و ارز قیمت موبایل

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۵۴۷۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کدام بانوان گیلانی نخستین مدارس دخترانه را تاسیس کردند؟

ایسنا/گیلان به مناسبت روز معلم، نام و یاد بانوان فداکاری را گرامی می‌داریم که در تاسیس اولین مدارس دخترانه و ترویج آموزش به دختران گیلان تلاش کردند.

یک سده پیش، آرزوی بسیاری از دختران باسواد شدن بود. روزهایی که تنها مکتب‌خانه و کلاس‌های اکابر، بار آموزشی را در کشور به دوش می‌کشید، در بسیاری از مناطق حتی دختران اجازه نداشتند به مکتب‌خانه بروند؛ سرانجام با آغاز تحولات مشروطه خواهی، زنگ شیوه‌های نوین آموزشی هم در کشور نواخته می‌شود.

ابتدا مدارس نوین برای پسران راه‌اندازی شد و تشکیل مدارس دخترانه با مرارت‌های زیادی روبه‌رو بود و فشارهای اجتماعی و مذهبی برای دخترانی که در کلاس‌های درس حاضر می‌شدند، مضاعف بود.

گیلان و رشت، از استان‌های پیشرو در راه‌اندازی مدارس دخترانه بود. ساختمان مدرسه تاریخی فروغ رشت، سندی بر این مدعاست که رشت از سال ۱۲۸۴ مدرسه دخترانه داشت. در این مدرسه، دخترانی آموزش دیدند که بعدها خود مروج تحصیل دختران دیگر شدند و مدارسی همچون «سعادت نسوان» را پایه گذاردند.

بانوان معلم جهت هموار شدن این راه سخت برای آیندگان، مشقت‌های زیادی را متحمل شدند. امروز مدیون بانوانی هستیم که این سدها را شکستند و نام‌شان در تاریخ هم گم شده است؛ از لابه‌لای منابع، نام چند زن گیلانی پیشرو در آموزش دختران دیده می‌شود.

کمتر از یک دهه از تاسیس نخستین مدرسه دخترانه در تهران می‌گذشت که رشت نیز به همت «آذرمیدخت نیکروان» صاحب یک دبستان دخترانه شد. وی در سال ۱۲۹۳ اولین مدرسه دخترانه را در رشت دایر کرد که نتیجه آن برگزاری اجتماع شکستن شیشه‌ها، پرتاب سنگ و کلوخ از سوی مردم به وی و مدرسه‌اش بود اما تلاش‌ها همراه با شکیبایی ادامه داشت. این در حالی بود که هنوز مدرسه پسرانه دولتی هم به طور رسمی در گیلان دایر نشده بود؛ اوایل تیرماه ۱۲۹۸ خورشیدی مدرسه نمره یک پسرانه در یک خانه استیجاری راه‌اندازی شد.

«پوراندخت خدیو» یکی از شاگردان مدرسه سعادت نسوان رشت (تاسیس ۱۲۹۶ خورشیدی) در خاطرات دوران تحصیلش می‌نویسد «فراشی به نام مراد مامور بود که هر روز سر خیابان بایستد تا پسرهای مدرسه شاهپور با گلوله‌های برفی به جان ما نیفتند و درس خواندن ما را مسخره نکنند.»

مدرسه «شمسیه» (۱۳۲۷ه.ق) نیز یکی دیگر از مدارس دخترانه بود که پیش‌تر به همت شیخ علی طالقانی دایر شده بود، این مدرسه بعدها به نام مدرسه بنات اسلامی به مدیریت خانم احترام السیاده با کمک‌های دولتی به حیات خود ادامه می‌دهد.

از بین زنان پیشرو در آموزش دختران، تلاش‌های «روشنک نوعدوست» چشمگیرتر است. روشنک نوعدوست متولد ۱۲۷۷ در رشت است، وی در ۲۱ سالگی، ریاضی و عربی و فارسی را به کمال می‌دانست و دبستان سه کلاسه‌ای در سال ۱۲۹۶ خورشیدی در رشت افتتاح کرد.

منابع نوشته‌اند روشنک نوعدوست دختران بی بضاعت را با هزینه شخصی آموزش می‌داد. وی به شاگردانش یادآور می‌شد: «دختران من یک مادر خوب و فداکار اما بی‌دانش، هیچ وقت کافی نیست».

فعالیت‌های فرهنگی روشنک نوعدوست به معلمی بسنده نمی‌شد زیرا تشکیل اکابر، کتابخانه، برنامه‌های سخنرانی و از همه مهم‌تر انتشار نشریه «پیک سعادت نسوان» از برنامه‌های روشنک نوعدوست بود. او بین سال‌های ۱۳۰۶تا ۱۳۰۷ دو ماهنامه خود را منتشر می‌کرد.

روشنک در شماره ۶ نشریه معترض می‌شود که تعداد مدارس دخترانه در این زمان در گیلان ۲۰ مدرسه است که تنها هفت مدرسه دولتی بوده و در مقایسه ۵۰ مدرسه پسرانه در گیلان است که ۱۲ مدرسه ملی و ۳۸ مدرسه دولتی است. نشریه پیک سعادت نسوان به دلیل سرمقاله‌های اعتراض‌آمیز در تبعیض تحصیل میان دختران و پسران سرانجام بسته می‌شود.

فریدون نوزاد در کتاب تاریخ نمایش، درباره این بانوی روشنفکر می‌نویسد: «اگرچه روشنک نوعدوست توانسته مدرسه را حفظ نموده و از چنگال خونین بعضی دولتیان نجات دهد ولی تا سال ۱۳۲۰ کاملا تحت نظر شهربانی بود.»

«خدیجه نظرداد»، بانوی فرهیخته دیگری است که در سال ۱۲۹۸ در غازیان بندر انزلی متولد شد. او در شرایطی درس خواند که فراگیری دانش دختران تنها محدود به رفتن به مکتب‌خانه و مدارس خصوصی بود. او پس از اتمام تحصیل و در شرایطی که اغلب خانواده‌ها راضی به تحصیل دختران در مدارس دولتی نبودند، در خانه پدر مدرسه‌ای با عنوان «مدرسه ملی» برای آموزش دختران انزلی برپا کرد.

دختران نوجوان با پرداخت شهریه مختصری نزد خدیجه نظرداد خواندن و نوشتن می‌آموختند. از سال ۱۳۱۶ خورشیدی وی به دعوت اداره فرهنگ بندر انزلی، در دبستان سنائی غازیان به تدریس می‌پردازد و پس از سه دهه فعالیت پرثمر فرهنگی در کسوت مدیر دبستان فاطمیه سیاح غازیان بازنشسته می‌شود؛ طی این سال‌ها نه تنها آموزگار دختران انزلی بود، بلکه دانش آموزانش او را دوست، مشاور و مادر روحانی خود می‌دانستند.

این بانوی فداکار و معلم دختران انزلی در نخستین ساعات بامداد روز چهارشنبه ۱۹آذر ۱۳۸۲ در یکی از آپارتمان‌های شهرک اکباتان تهران چشم از جهان فرو بست.

«نوش آفرین پورزردشت» نیز جزء اولین معلمان زن در لشت‌نشا بود. شکل‌گیری تشکیلات فرهنگی در لشت‌نشا مرهون همت و پشتکار امین‌الدوله و پورزردشت بوده است (نشریه گیله وا سال ۱۷ ویژه نامه لشت نشا).

انتهای پیام